Το σύστημα της ηλεκτρονικής
συνταγογράφησης αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί αναμφίβολα, ένα καινοτόμο
και χρήσιμο εργαλείο. Από τα πρώτα βήματα λειτουργίας της, απέδειξε στην πράξη,
οτι η αξιοποίηση της τεχνολογίας στο χώρο της Υγείας, λειτούργησε προς όφελος
κυρίως του εξορθολογισμού των δαπανών, καταγράφοντας επιτυχή αποτελέσματα στην
περικοπή της σπατάλης, αντιμετωπίζοντας παράλληλα φαινόμενα παράνομων
δοσοληψιών στο χώρο της Υγείας.
Κατά δεύτερον, εξασφάλισε ένα πλήρως
εκσυγχρονισμένο περιβάλλον εργασίας στους...
... επαγγελματίες υγείας, με πλούσια
οφέλη για τους ίδιους, εξοικονομώντας κόστος, κόπο και χρόνο, αναβαθμίζοντας
σημαντικά την ποιότητα της δομικής λειτουργίας της ιατροφαρμακευτικής
περίθαλψης, με άμεσο αποδέκτη τον Έλληνα ασθενή
Οι
δυνατότητες της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης σήμερα, χαρακτηρίζονται κατα
γενική ομολογία ικανοποιητικές. Είναι όμως και απεριόριστες. Για να γίνουν
αποδοτικότερες οι υπάρχουσες δομές, θα πρέπει σίγουρα να αναπτυχθούν νέες
ικανότητες με περαιτέρω ασθενοκεντρική σχεδίαση. Ιδιαίτερη σημασία λοιπόν αποκτά
η αναβάθμιση τόσο του τεχνικού της σκέλους της, όσο του λειτουργικού της,
κωδικοποιώντας όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες και παραμέτρους
συμπεριφοράς του ασθενή απέναντι στο φάρμακο, με στόχο τον αποτελεσματικό
χειρισμό και τη συμμόρφωση του με το φαρμακολογικό του σχήμα.
Η
«ηλεκτρονική υγεία» λοιπόν (e-health), θα πρέπει να συνεχίζει να αποτελεί μία εθνικής
στρατηγικής προσπάθεια, η οποία θα θεμελιώνεται και θα χτίζεται στη διαρκή
συνεργασία του κράτους με τους εμπλεκόμενους επιστημονικούς φορείς (γιατρούς –
φαρμακοποιούς). Ο στόχος, δεν είναι άλλος από την παροχή υψηλής ποιότητας
υπηρεσιών, οι οποίες θα εξελίσσουν ακόμα περισσότερο την αλληλοσύνδεση μεταξύ
ιατρικής και φαρμακευτικής περίθαλψης, έτσι ώστε να διασφαλιζεται
η αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ των επιστημονικών φορέων (ιατρών και
φαρμακοποιών), μέσα από τη ανταλλαγή, συμβατότητα, επεξεργασία και αξιολόγηση
των δεδομένων που περιέχονται στον προσωπικό φάκελο του ασθενούς.
Η αρχική πρόταση του ΠΦΣ, περιλαμβάνει τη
δυνατότητα ηλεκτρονικής πρόσβασης του φαρμακοποιού στο ιστορικό και τη
φαρμακευτική αγωγή του ασθενή μέσω του ΑΜΚΑ του ή του ονοματεπώνυμού του ή
άλλου κωδικού. Θα πρέπει αυτή να είναι καθολική και να μην περιορίζεται μόνο
στους τακτικούς ασθενείς που λαμβάνουν τη μηνιαία τους αγωγή από συγκεκριμένο
φαρμακείο αλλά να παρέχεται η δυνατότητα παρακολούθησής της φαρμακευτικής
αγωγής όλων των πολιτών από το σύνολο των φαρμακείων της χώρας, έτσι ώστε να
δίνεται η πληροφορία αλλά και η δυνατότητα στο φαρμακοποιό, να προλαμβάνει και
να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο δυνητικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ
συνταγογραφούμενων και ΜΗ συνταγογραφούμενων φαρμάκων αλλά και σκευασμάτων που
διατίθενται παράλληλα στα πλαίσια της αυτοφροντίδας και συμπληρωματικής
θεραπείας, όπως φυτικά συμπληρώματα διατροφής, βιταμίνες και άλλα.
Η ανάγκη της
παρακολούθησης του ιστορικού της φαρμακευτικής αγωγής αποκτάει ακόμα μεγαλύτερη
σημασία, κυρίως κατα τη διάρκεια της εφημερίας
όπου η αυξημένη προσέλευση του κοινού χρήζει επιμελέστερης αντιμετώπισης και
πληρέστερης εικόνας του ασθενή που προσέρχεται στο φαρμακείο χωρίς ιατρική
συνταγή παρά μόνο με το σύμπτωμα που αναφέρει στο φαρμακοποιό. Κατά αυτόν τον
τρόπο, εξασφαλίζεται οτι η επιλογή του οποιοδήποτε μη-συνταγογραφούμενου σκευάσματος
από το φαρμακοποιό, δε χορηγείται εκτός των ενδείξεων της θεραπευτικής του
δράσης, δεν αντενδείκνυται σε κάποιο νόσημα που πιθανότατα ο
φαρμακοποιός να μη γνωρίζει και δε συγχορηγείται με άλλα φάρμακα που
λαμβάνει ο ασθενής, με κίνδυνο την εμφάνιση αναμενόμενων ανεπιθύμητων
ενεργειών.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο
φαρμακοποιός, εκτός του ότι υπηρετεί με πληρέστερο τρόπο το θεσμικό του ρόλο
όσον αφορά τη φαρμακευτική περίθαλψη του Έλληνα πολίτη, συμμετέχει ενεργά ως
υγειονομικός λειτουργός στην εξοικονόμηση πόρων του συστήματος υγείας, καθώς
συμβάλει στο περιορισμό των περιστατικών που μπορεί να οδηγήσουν σε νοσηλεία
λόγω αλληλεπιδράσεων και κακοδιαχείρησης του φαρμάκου.
Σε
αυτή την κατεύθυνση, θα πρέπει η ελληνική Πολιτεία να αξιοποιήσει με ακόμα πιο
αποτελεσματικό τρόπο, το ρόλο και τη συμβολή του φαρμακοποιού, καθώς ο ίδιος
αποτελεί τον πιο προσβάσιμο επαγγελματία υγείας για περιστατικά ήσσονος αλλά
και ελάσσονος σημασίας τα οποία καλείται να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί
καθημερινά στο φαρμακείο του ως κοινά συμπτώματα.
Δεδομένου
οτι ο αριθμός των ΜΗ ΑΠΟΖΗΜΕΙΟΥΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΟΠΥΥ ΦΑΡΜΑΚΩΝ διαρκώς αυξάνεται, καθώς
η αλλαγή του ρυθμιστικού πλαισίου από συνταγογραφούμενα σε μή συνταγογραφούμενα
φάρμακα τα καθιστά φαινομενικά ακίνδυνα για ευρεία κατανάλωσή αλλά σε καμία
περίπτωση δεν μεταβάλλει τις φαρμακολογικές και
θεραπευτικές ιδιότητες ενός φάρμακου ή τη δυνατότητά του να προκαλέσει ανεπιθύμητες
ενέργειες, θα πρέπει να υπάρξει μια ατζέντα πολιτικής για την ευαισθητοποίηση
του κοινού σχετικά με την ανάγκη για την
αντιμετώπιση της αλόγιστης χρήσης τους.
Το φάρμακο, δεν αποτελεί σε καμία των
περιπτώσεων ένα συνηθισμένο εμπόρευμα αλλά ένα επιστημονικό προϊόν που θα πρέπει
να χορηγείται με την καθοδήγηση του ειδικού επιστήμονα υγείας. Σε αυτό το σημείο, η «ηλεκτρονική υγεία»
μέσω του e-health, αποτελεί ένα επιπλέον όπλο στη
διασφάλιση της υγείας του ελληνικού πληθυσμού, ενισχύοντας σε μεγάλο βαθμό τον
αγώνα κατά της παραπληροφόρησης και του ιατρικού λάθους.
Εδώ έρχεται
η δεύτερη πρόταση του ΠΦΣ. Δεδομένου ότι ο φαρμακοποιός αποδεικνύεται πως είναι
η πρώτη προτιμώμενη επιλογή των ασθενών για συμβουλές σχετικά με τη χρήση των
ΜΥΣΥΦΑ για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων κοινού κρυολογήματος όπως βήχας,
μυαλγίες, αρθραλγίες, γαστρεντερικές διαταραχές κ.α. θα πρέπει να εφαρμοστεί η δυνατότητα
καταγραφής, καταχώρησης και συνταγογράφησης
του φαρμακολογικού σχήματος που αφορά τα ΜΥΣΥΦΑ, έτσι ώστε να συμπεριλαμβάνεται
η χρήση τους στο μητρώο του κάθε ασθενή, μέσα από ένα εξελιγμένο σύστημα ηλεκτρονικής υγείας, το οποίο θα
διαχειρίζεται τόσο ο φαρμακοποιός όσο και ο γιατρός και θα λειτουργεί ως ένα
επιπλέον απόλυτα αναγκαίο “σύστημα επιτήρησης” του Έλληνα ασθενή.
Ένα τέτοιο σύστημα επιτήρησης θα συνδέει
γιατρό και φαρμακοποιό, ενημερώνοντας επαρκώς τον ιατρό στην εκτίμηση της
κλινικής εικόνας του ασθενή κατά τη διάγνωση και θα λειτουργεί παράλληλα ως
πολύτιμη προσθήκη στο σύστημα φαρμακοεπαγρύπνησης σχετικά με τις
αλληλεπιδράσεις και την ασφάλεια των ΜΥΣΥΦΑ, τα οποία χρήζουν περαιτέρω
διερεύνησης και ολοκληρωμένης τεκμηρίωσης όσον αφορά το εύρος της άδειας χρήσης
τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η απόφαση της σουηδικής κυβέρνησης να
περιορίσει την ευρεία πώληση και χρήση της παρακεταμόλης, επαναφέροντας την
αποκλειστική της χορήγησης από το φαρμακοποιό μέσα από τα φαρμακεία.
Η τρίτη πρόταση του ΠΦΣ μέσα
από την ηλεκτρονική κάρτα υγείας, έχει να κάνει με την ψηφιακή έγκριση του φαρμακοποιού ως αρμόδιου επαγγελματία
υγείας, ότι τα συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα που λαμβάνει
ο ασθενής, δεν εμφανίζουν αλληλεπιδράσεις και η χορήγησή τους δεν αντενδείκνυται
στην κατάσταση υγείας του ασθενή, εξασφαλίζοντας
έτσι καταγεγραμμένο το όφελος της θεραπείας, παρέχοντας παράλληλα
εξατομικευμένες συμβουλές σε διαφορετικές ομάδες ασθενών από το φαρμακοποιό.
Η
εφαρμογή αυτής της επιλογής, θα μπορούσε να ενθαρρύνει ακόμα περισσότερο την
ιατρική κοινότητα, καθώς προσανατολίζεται στην ελαχιστοποίηση αλληλεπιδράσεων
μεταξύ φαρμακολογικών σχημάτων, τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να συνδυάζουν
φάρμακα που συνταγογραφήθηκαν από ιατρούς διαφορετικής ειδικότητας, παρέχοντας
τη δυνατότητα κατ’ αυτό τον τρόπο στο φαρμακοποιό, να καθοδηγήσει και να
προσαρμόσει με μεγαλύτερη υπευθυνότητα και ασφάλεια τον ασθενή στη φαρμακευτική
αγωγή που του συνταγογραφήθηκε. Μέσα από αυτή την εφαρμογή, θα δίνεται η δυνατότητα
στο φαρμακοποιό να παραπέμψει εκ νέου αλλά και να παρέμβει στο θεραπευτικό
σχήμα σε συνεννόηση με το γιατρό.
Η αξιοποίηση του φαρμακοποιού μέσα από
την ψηφιακή εποχή της ηλεκτρονικής Υγείας, αποτελεί αναμφισβήτητα βασικότατη
προϋπόθεση για α) την ποιοτικότερη παροχή υπηρεσιών στη φαρμακευτική περίθαλψη,
β) την περαιτέρω περιστολή της φαρμακευτικής δαπάνης, γ) την εξοικονόμηση πόρων
και δ) τη γενικότερη αξιοπιστία ενός εξευρωπαϊσμένου και εκσυγχρονισμένου
ελληνικού συστήματος Υγείας.
Παρόμοια μοντέλα, εφαρμόζονται σε Γαλλία, Ολλανδία,
Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ τα συστήματα αυτά υιοθετούν και βρίσκονται
υπό πλήρη ανάπτυξη σε Αυστρία, Βέλγιο, Ιταλία και Νορβηγία.
Ηλίας Χαλιγιάννης
Ταμίας Π.Φ.Σ.